Političke stranke u BiH potrošile su do sada na izbornu kampanju oko 9,6 miliona KM, pokazuju preliminarni podaci Transparency International u Bosni i Hercegovini (TI BIH). Ovaj iznos potrošen je na bilborde, reklame u medijima (televizija i štampani mediji), Facebook oglašavanje i predizborne skupove.
Ubjedljivo najveće iznose potrošili su Savez nezavisnih socijaldemokrata – SNSD (1,6 miliona KM) i Stranka demokratske akcije -SDA (1,5 miliona KM). Zatim slijede Partija demokratskog progresa – PDP i Socijaldemokratska partija – SDP, koji su na kampanju do sada potrošili po 600 hiljada KM.
Ovi iznosi nisu konačni, jer nisu uključeni troškovi oglašavanja i predizbornih skupova u ovoj posljednjoj sedmici kampanje, kao ni drugi oblici oglašavanja koje TI BiH nije pratio, ali se već sada može reći da se radi o jednoj od najskupljih izbornih kampanja u BiH, jer po podacima CIK-a stranke nikada nisu prijavile veće iznose.
Na vanjsko oglašavanje potrošeno oko 6 miliona KM
Oglašavanje na bilbordima ubjedljivo je najskuplji oblik oglašavanja koji su koristile političke stranke, a posmatrači TI BiH na terenu su zabilježili oko 3.500 reklama na bilbordima, čija tržišna vrijednost iznosi oko 6 miliona KM. TI BiH je na online mapi objavio sve lokacije bilborda na kojima je evidentirano stranačko oglašavanje, a najveći broj postavila je SDA (541), čija tržišna vrijednost iznosi preko milion KM.
Na ovaj oblik oglašavanja najviše novca nakon SDA potrošili su SNSD, SDP, Narod i pravda, Demokratska fronta i Stranka za BiH, koja je drastično povećala troškove kampanje u odnosu na ranije godine.
Takođe, iznenađenje je i da se Narodna partija Srpske – Darko Banjac, koja prvi put učestvuje na izborima, našla među 15 partija koje su potrošile najviše na ovu vrstu kampanje.
Troškovi vanjskog oglašavanja izračunati su na osnovu javno dostupnih cijena komercijalnog oglašavanja iako pojedini oglašivači ističu da se politički marketing plaća dodatnih 20%.
Oglašavanje u medijima
Političke stranke posljednjih godina značajno smanjuju iznos novca koji troše na oglašavanje na televiziji i u štampanim medijima, a u prve tri sedmice kampanje na ovaj oblik oglašavanja potrošeno je oko 1,5 miliona KM. Podaci su prikupljeni putem praćenja medijskog sadržaja koje je za potrebe TI BIH provela agencija za monitoring medija i obuhvataju troškove oglašavanja na 19 najznačajnijih TV stanica u BiH i osam dnevnih i sedmičnih listova.
Najviše novca u ovom dijelu kampanje potrošili su PDP sa oko 280 hiljada KM, SNSD sa 250 hiljada KM, SDA oko 225 hiljada KM, Ujedinjena Srpska oko 210 hiljada, te DNS sa 162 hiljade KM.
Iznosi su procijenjeni po zvaničnim cjenovnicima medija i komercijalnim cijenama, a uključuju i troškove izrade predizbornih spotova i materijala. Trendovi su slični kao i za prethodne Lokalne izbore, gdje stranke sa sjedištem u Republici Srpskoj i dalje dosta više ulažu u medijsku promociju dok se druge stranke više orijentišu na ostale vidove oglašavanja.
Oglašavanje na Facebook
Zvanični podaci Facebook pokazuju da je u BiH do sada plaćeno 3.656 političkih oglasa, čija vrijednost iznosi oko 243.500 KM. Na ovaj oblik oglašavanja najviše novca potrošio je SNSD, jer je na nalozima ove stranke i njenih kandidata objavljeno 209 oglasa, čija vrijednost po procjeni Facebook-a iznosi oko 46 hiljada KM. Nakon SNSD-a najviše na ovu vrstu oglašavanja potrošili su PDP i DNS, zatim slijede SDP i Ujedinjena Srpska.
Ovaj iznos dodatno bi se trebao povećati jer uključuje podatke za samo prve tri sedmice izborne kampanje, te se odnosi samo na oglašavanje na Facebook-u koji su označeni kao političko oglašavanje, ne i one koji nisu tako klasifikovani, dok i dalje nisu dostupni podaci o Google oglasima koji se odnose na reklamiranje po web portalima i platformi YouTube.
Predizborni skupovi
Značajne troškove u ovoj kampanji političke stranke napravile su i na predizbornim tribinama i skupovima, a terenski posmatrači TI BiH ispratili su u protekle tri sedmice oko 480 većih predizbornih skupova. Prema procjeni TI BiH, zasnovanoj na veličini skupova i pratećim sadržajima, oni su do sada koštali oko 1,8 miliona KM i na tu cijenu najviše su uticali troškovi zakupa prostora, zatim hrana, piće, muzika, iznajmljivanje opreme i ostalih sadržaja koji su korišteni na skupovima.
Očekuje se da ovaj iznos bude dodatno povećan u zadnjoj sedmici kampanje kada većina velikih partija organizuju centralne predizborne skupove.
Kad se sve sabere, političke stranke su na tri oblika plaćenog oglašavanja i predizborne skupove do sada potrošile oko 9,6 milion KM, što je već sada više nego što su po podacima CIK-a sve stranke u BiH prijavile kao ukupne troškove kampanje za opšte izbore 2018. godine koji su iznosili 9,5 miliona KM.
TI BIH već dugo upozorava da stranke ne prijavljuju stvarne troškove kampanje kao ni prihode sa kojima raspolažu. Tako je za prošle lokalne izbore po podacima TI BIH 15 najvećih političkih partija potrošilo na dva oblika oglašavanja (bilborde i medije) i predizborne skupove 6,6 miliona KM dok su u svojim finansijskim izvještajima prikazale svega 5,2 miliona ukupnih troškova kampanje, što jasno pokazuje da stranke kriju stvarne troškove i iznose prihoda.
/transparentno.ba/
