Zavjetna poruka kneza Lazara, izrečena pred ,,bijelom crkvom Samodrežom” 28. juna 1389. bila je poziv za odbranu srpske zemlje. Šest vijekova kasnije ona ima puni smisao . Na sjevernom obodu Kosova polja, u blizini starog grada Vučitrna, nalazi se srpsko selo Samodreža. Već sredinom XIV vijeka, u vrijeme cara Uroša Prvog, ovdje je sagrađena skromna ali lijepa crkva. Ubrzo poslije careve smrti 1371, kada je upravu nad srpskim zemljama preuzeo knez Lazar Hrebeljanović, ovo znamenito naselje, baš kao i sam Vučitrn, bilo je svjedok krupnih istorijskih događanja.
Prema živom narodnom predanju, epskoj narodnoj pjesmi ,,Uroš i Mrnjavčevići,,, kao i istorijskim činjenicama koje odslikavaju tragična zbivanja na Kosovu polju u rano ljeto 1389. godine, knez Lazar je dan uoči velike bitke sa Turcima pričestio svoju vojsku u ,,bijeloj crkvi Samodreži,,. U hramu kojeg je nekoliko decenija ranije podigao narod ovog kraja, posvećujući ga imenu i uspomeni na Svetog Jovana Preteču.
Selo Samodreža i njegova čuvena crkva nalaze se na sjeveroistočnom rubu prostranog platoa, između najpoznatijih kosovskih rijeka Sitnice i Laba. Za samo dva do tri sata hoda uz Sitnicu, ka južnijim predjelima Kosova polja, stiže se na Gazimestan – čuveno bojište na kome se 15. juna po starom, odnosno 28. juna 1389. godine po novom kalendaru odvijao istorijski Kosovski boj.
Na brdu Gradina iznad Samodreže nalazio se utvrđeni grad sa dvorcem Vuka Brankovića, tada moćnog srpskog vlastelina, koji je i sam učestvovao u Kosovskom boju i kasnije označen kao glavni krivac za pretrpljeni poraz.
Prema narodnom predanju, upravo tu, na Gradini, nakon pričešća u Samodreži, za kneza Lazara i njegove vojskovođe priređena je svečana večera na kojoj je on održao čuvenu zdravicu:
,,Ko je Srbin i srpskoga roda
A ne doš’o na boj na Kosovo
Ne imao od srca poroda
Ni muškoga ni djevojačkoga
Od ruke mu ništa ne rodilo
Rujno vino ni pšenica bijela
Rđom kap’o dok mu je koljena,,.
Zarobljenog srpskog kneza Lazara i njegovu perjanicu Miloša Obilića Turci su odmah pogubili. Kneževo tijelo bilo je sahranjeno u Prištini, a nekoliko godina kasnije preneseno u njegovu zadužbinu – manastir Ravanicu. Predanje naroda kazuje da je neposredno nakon Spomenik Kosovskim junacimasrpsko-turskog krvavog boja tijelo Miloša Obilića dopremljeno u Vučitrn, a odatle preneseno u Samodrežu, u istu crkvu u kojoj je knez Lazar pričestio svoju vojsku pred odlučujuću bitku sa Turcima.
Crkva u Samodreži, o kojoj se na slikovit i inspirativan način govori u pjesmi ,,Uroš i Mrnjavčevići,,, ušla je tako u kolektivnu svijest i mitologiju srpskog naroda. Taj spomenik srpske kulture i istorije Turci su, na žalost, više puta rušili, palilili i pustošili, pa je od one opjevane,,bijele crkve Samodreže,, malo šta ostalo. Ali, jenu istoriju ni Turci ni Arnauti nisu mogli izbrisati i poništiti. Svjedoči to i njena obnova između dva svjetska rata. Naime, 1932. godine na temeljima porušene izgrađena je nova crkva Samodreža, u svemu identična onoj iz XIV vijeka. Obnova je urađena po projektu profesora Beogradskog univerziteta Aleksandra Deroka, dok je oslikavanje crkve freskama obavio poznati srpski slikar i pjesnik Živorad Nastasijević.
Posljednjom obnovom čuvene crkve, na žalost, ne završava se priča o Samodreži. Većinsko stanovništvo u ovom selu sada su Albanci, a oni nemaju namjeru da ostanu kraj srpske crkve i srpskog groblja. Godine 1981, u vrijeme bujanja {šiptarskog ekstremizma, crkva je demolirana, a godine 1998. ponovo do temelja sravnjena sa zemljom.
