Istoričar, reditelj i scenograf dokumentarnih filmova o ustaškom zločinu genocida i holokaustu u NDH, Simo Brdar iz Kozarske Dubice, prešao je nekoliko hiljada kilometara da bi pronio glas istine o stradanjima Srba i Jevreja u Drugom svjetskom ratu.
Brdar je održao projekcije filmova i predavanja u Norveškoj, Gruziji, Litvaniji i drugim zemljama, gdje je ostavio snažan utisak i poslao jasnu poruku o razmjerama zla u ustaškim logorima smrti Jasenovac, Stara Gradiška, Mlaka, Jablanac i drugim.
– U Norveškoj sam posjetio više mjesta i gradova, Hafjel, Oslo, Bergen, Lilehamer… U Oslu sam posjetio Munkov muzej i dugo gledao njegovu sliku “Vrisak”. U muzeju sam se, po dogovoru, sreo s Balderom Hasvolom. On je reditelj, dokumentarista i svjetski putnik. Poklonio sam mu nekoliko svojih dokumentarnih filmova, jer je on već mesecima pokazivao interesovanje za moj rad – rekao je Simo Brdar za Srpskainfo.
– Krvavi krst tamo gdje je davno iscrtan decenijama ne blijedi, bez obzira što je izložen surovoj zimi i hladnoći. Norvežani crvenom bojom redovno osvježavaju njegov trag, što je mene fasciniralo – rekao Brdar.
Poslije Norveške, on je boravio u Gruziji.
– Tamo sam putovao na neobičan način, kamionima od Sevastopolja do Vladikavkaza i Kazbeka. Isto tako i obrnutim smijerom, prešavši 2.500 kilometara. U ovoj zemlji, gdje je istina o zločinima u vrijeme NDH, te zloglasnom Jasenovcu prilično nepoznata i daleka, dogovorio sam susrete, predavanja i projekcije krajem decembra – naglasio je Brdar.
On je ove godine takođe održao više predavanja u Litvaniji na temu: “Ustaški zločin genocida i holokausta u NDH”. Predavanja su bila u Muzeju holokausta Sugihara, u Kaunasu i Državnom muzeju holokausta u Viljnusu.
Nakon ostvarene saradnje sa ova dva muzeja i Ministarstvom prosvjete Litvanije, ističe Brdar, važnim smatra saradnju s Katedrom dramskih umjetnosti Univerziteta u Kaunasu. Diplomski ispit završne klase studenata biće nastup na javnoj sceni pred građanima, studentima i profesorima ove katedre, pod vodstvom profesorke Karine Češujko, koja je ljetos u Republici Srpskoj, u nekoliko gradova, odigrala monodramu “Dragotinjci“, koju je napisao Simo Brdar.
– U jednom dijelu ovog dramskog predstavljanja nalazi se dio po mojoj ideji, a na osnovu rečenice iz romana Petera Handkea “Veliki pad” – naglašava istoričar iz Kozarske Dubice, podsjetivši da će se predstava održati 3. decembra.
Studenti dramskih umjetnosti iz Kaunasa su, kaže Brdar, obradovani mogućom saradnjom s pozorištima i drugim srodnim institucijama u Republici Srpskoj, o čemu je takođe razgovarao tokom ove misije istine, te uspostavio važne kontakte.
– Njihov stav o teatru i životu jasno je prepoznatljiv u izjavi da je “teatar mjesto gdje možeš doživljavati stvari mnogo drugačije nego u realnom životu. Tu možeš i umrijeti i vaskrsnuti” – kaže Simo Brdar navodeći imena studenata na Odsjeku dramske umetnosti Unevrizeta u Kauansu.
Među njima su Skajste Grašite, Arvidas Šaučunas, Gintare Gunite, Viktorija Kajokajte, Mindaugas Gargasas, Rugile Tamošauskajte, Dominikas Vajtekunas, Greta Dirmauskajte, Migle Janutenajte, Kristina Petrauskajte, Emilija Dedelajte.
Tri decenije istraživanja
Simo Brdar je scenarista, režiser i književnik, koji se više od 25 godina bavi istraživanjem genocida i Holokausta. Počasni je član Izdavačkog savjeta Instituta Јasenovac u Njujorku od 2007. godine. Dobitnik je brojnih nagrada za filmove koji su prikazani na međunarodnim filmskim festivalima širom svijeta.
Brdar, inače bivši direktor i kustos Spomen područja Donja Gradina, režirao je filmove “Sunce i žica”, “Krv i voda”, “A Bog je ćutao”, “Krst od krvi” “Jasenovac”, “Gradina”, “Marjanovići”, “Jovica i Zorica”, “Ritani”, “Poslušanje”, “Preko vode Save”, “Malo mi fali”, “I to je Jasenovac”, “Savo vodo”, “Gradina i Jasenovac gradovi mrtvih”,“Predgrađa mrtvih…”
/Srpskainfo/
