Za savjete kako spriječiti trulež plodova u organskoj proizvodnji koji stvara veliki problem obratili smo se stručnjaku iz ove oblasti diplomiranom inženjeur Vladimiru Milutinoviću sa molbom da naše proizvođače uputi kako se boriti protiv ovog problema koji se često javlja u oraganskoj proizvodnju povrtatskih kutlura. Evo šta je savjetovao naše poizvođače.
Uzrok nastajanja truleži je najčešće gljivično oboljenje (botritis, fusarium…) koje nastaje na plodovima u fazi pred sazrijevanje ili kada su plodovi u potpunosti zreli. Javlja se u vidu sivih oblasti na plodu koje često kreću od donjeg dijela ploda i šire se ka peteljci, ili braon i mrke pjege ili oblasti koje podsjećaju na gnjile dijelove ploda i koje se razvijaju unutar ploda i pri peteljci. A nekada i sama promjena nijanse boje ploda pokazuje da je u pitanju početak razvoja truleži (kod tikvica, plod od svega nekoliko centimetara već poprima žutu ili narandžastu boju).
Jedan od razloga je taj što se stvaranjem biljnih šećera u samim plodovima obezbjeđuje potrebna hrana za plijesni, kvasce i gljivice koji stvaraju samu trulež, a biljka nije zaštićena nekim od sredstava (povećanje vlage, česte i obilne kiše ili visoka temperatura i vlaga u istom periodu).
Drugi razlog nastajanja truleži ploda je fiziološka slabost biljke, odnosno nedostatak hrane i vlage, ali i oscilacije u dolasku hrane i vlage (zalivanje biljke jednom nedeljno, odnosno neredovno, a većom količinom vode, ili gajenje biljaka u plasteniku koji se ne provjetrava, pa se biljke pregrijevaju tokom dana a rashlade tokom noći).
Treća opcija mogu biti i same sorte ili vrste povrća, čiji plodovi rastu tako da nekada mogu dobiti veće dimenzije ili imati slabiju pokožicu ploda (ako plod dodiruje vlažnu zemlju ili su plodovi nagomilani pa se dodiruju, i time kontakt sa vlagom stvara pogodno mjesto za trulež).
Preventiva je u organskoj bašti svakako opcija koju treba iskoristiti, jer je kasnije liječenje uvijek problem koji se teže rešava.
- Odaberite sortekoje su se pokazale kao otporne prema truleži plodova (plodovi manjih dimenzija ili stare sorte od sopstvenog sjemena prilagođene uslovima u vašem vrtu);
- Sadite biljkena zemljištu bogatom kalcijumom, koji doprinosi jačanju pokožice i tkiva uopšte na biljkama usled čega biljke bivaju otpornije (izmrvljene ljuske jajeta dodavati u jamu gde sadimo povrće);
- Kalcijumje rešenje koje treba primijeniti dodavanjem biljkama tokom gajenja (jednom mjesečno zalivajte biljke rastvorenim organo-kalcijumom ili potopljene ljuske od jajeta koje su odstojale dvije nedelje u vodi koristite kao dohranu bogatu kalcijumom);
- Razmak biljakatreba da bude nešto veći (više vazduha, provjetrenost i osunčanost daju zdrave biljke, ili sadite osjetljive biljke pojedinačno, raštrkane po vrtu);
Soda-bikarbona je lijek koji sprečava širenje truleži (u 5 l vode dodati dve punije supene kašike sode-bikarbone i pola čase mlijeka, i time prskati biljke dva puta mjesečno. Soda-bikarbona je bogata kalcijumom, i uklanja spore gljivica, a mlijeko je okvašivač, omogućava lijepljenje sode na list); - Pepeo drvetase može potopiti u vodu i koristiti kao jak bazni rastvor i prskanjem plodova tokom večeri, može spriječiti stvaranje plesnjivosti ( dvije kašike pepela – isključivo od drveta – sipati u 5 l vode, da odstoji jedan dan, procijediti i prskati);
- Dodavanjekreča u prahu (3na 100 metara kvadratnih) prilikom jesenje obrade obogaćuje zemljište za jednu sezonu u vrtu. Dogodine treba opet dodati novu dozu kreča.
Pripremio Vidosav Đurđević
