U pretoplo julsko jutro krećeću se putem od Knina prema Kistanju na samom ulazu u ovo avetinjski pusto mjesto što prazninom ječi ugledam tablu Marastir Krka. Skrenem lijevo i krivudavim putem počinjem da se spuštam prema mnodrozelenoj rijeci Krka. Iza jedne krivine ugledam kompleks manastira koji leži u širokoj Carigradskoj dragi. Smjestio se ili bolje rečeno izgkleda kao iznikao manastir koji je biser pravoslavne Dalmacije. Pored manastira Krupe (1317.god) i manastira Dragovića (1398. god.), Krka je najveći i najpoznatiji manastir.
Nastao je na mjestu gdje su se nalazile katakombe u kojima je apostol Pavle propovjedao hrišćanstvo u dolini rijeke Titius ( stari naziv za Krku), pocetkom trećeg vijeka nove ere. Manastir Krka datira iz 14. vijeka i godina njegovog postanka se smatra 1350.g, mada ima i tumačenja kako je u pitanju 1345.g. Manastir Krka je zadužbina Jelene Šubić, udove bribirskog kneza Mladena III Šubića, sestre srpskog cara Dušana Silnog. Car Dušan Silni, u to vrijeme najmoćniji vladar balkanskog prostora, udao je svoju sestru Jelenu na zapad balkanskog poluostrva, da bi na taj način proširio svoj uticaj.
Manastirska crkva je posvećena Arhangelu Mihailu i sagrađena je u vizantijskom stilu. Zvonik je sagrađen u romaničkom stilu. Sama ova stilska kompozicija ukazuje na teškoće oko podizanja zdanja kao i o uticaju kultura Istoka i Zapada. Manastir je tokom svog postojanja bio više puta paljen i uništavan od strane Turaka. Međutim, paljenje i devastiranje građevine nisu ugasili Manastir.
U manastiru Krka je 1615. godine osnovana bogoslovija – škola za sveštena lica i spada ujednu od prvih škola u srpskom narodu. U zavisnosti od političkih i vojnih prilika bogoslovija je radila sa prekidima. Jedno vrijeme bogoslovija iz manastira je bila izmještena u Zadar. Današnja bogoslovija ( Sveta Tri Jerarha ) je obnovila svoj rad 1962. godine. Nakon kratkog prekida ponovo je obnovljen rad 2001. godine.
Među visokim stablima kiparisa vide se objekti Manastirskog zdanja koji se se sastoje od crkve, zvonika, trpezarije sa sobama, kapele Svetog Save, i novopodignute zgrade bogoslovije. Osvećenje temelja za zgradu bogoslovije je izvršeno na dan Svetog Arhangela Mihaila 1985. godine. U temelju nove zgrade uzidan je po kamen iz Pećke Patrijaršije, manastira Krke, Krupe, Dragovića kao i dalmatinskih gradova: Šibenika,Benkovca i Zadra.
Pored nesumnjive duhovne vrijednosti koju ima, manastir raspolaže sa izuzetno bogatom riznicom i bibliotekom. U riznici se nalaze vrijedne ikone, crkveni predmeti (panagije, kandila, krstovi, epitrahilj Svetog Save), a od knjiga iz biblioteke najvrjednije su Mokropoljsko jevanđelje pisano na pergamentu i Oktoih štampan u štampariji Božidara Vukovića na Cetinju.
Manastir bez monaštva i naroda koji ga pohodi predstavlja tijelo bez glave. Monaštvo se vratilo, narod se vratio kolko se vratio (a nadamo se da će jednog dana i u većem broju) i podario mu svojim prisustvom dušu i duhovnu slogu!
Istoriografijom manastira Krka bavili su se mnogi znalci. U ljetopisnim hronikama zapisano je bogatstvo manastirske riznice, ljepota ikonostasa i vrijedna biblioteka. U Kistanje i manastir Krku navraćali su pisci, naučnici, slikari…
U hronikama manastirskim zapisana su imena Miloša Crnjanskog, Laze Kostića, M.Panića-Surepa, Anike Skovran, Dejana Medakovića i drugih. Od antičkih anala i gravura, preko “Spomenka Miloradova“ Spiridona Aleksijevića, do savremene monografije „Manastir Krka“,Snježane Orlović…
Ovo skrajnuto mjesto je iznjedrilo mnogo srpskih vladika, mitropotita i sveštenika koji širom srpskih zemalja čuvaju molitve pravoslavne. Ovdje je bogosloviju završio veliki broj sveštenika koji su službovali i službuju širom srpskih zemalja šireći duh pravoslavlja.Obiđem manstriski kompleks sjednem u gostoprimnicu, poslužiše me hkladnim crvenim vinom i čuh divne priče o tradiciji ovog manstira koji ponosno čuva duh prasvoslavlja . nekako osjetih tjeskobu kada čuh priče kako je u poslednjim nekoliko godina bilo nekoliko napada na sveštenstvo , đake i monaštvo ove svetinje, o Gospode, molim ti se zar ima takvih kojima smeta i jedno mjesto gdje se uči kako biti čestit i pošten kako živjetu u skladu sa visokim moralnim normama, poštovati i biti lojalan zemlji u kojoj živiš.Zar je grijeh biti svoj na svome, ne dirati nikoga već se baviti svojom potrebom da budeš vijeran svom narodu.
