Već više od sedam vijekova manastir Krupa svjedoci slovo Jevanđelja, sabirajući pod svojim svodovima, u dobru i zlu, pravoslavne hrišćane. Čini se da minuli vijekovi ovdje i dalje nevidljivo samuju, zaogrnuti živopisnim krajolikom od koga zastaje dah i gdje je Tvorac tvorevinom sebe najbolje opisao.
Ja posjetite vreo ljetni dan onaj kada cvrčci svoju pjesmu pletu nadmećući će se se glasnije svojim cvrkutom prestaviti rijetkoj šumi primorskog bora koja im je stanište i dom.
Manastir Krupa je podno Velebita, blizu izvora rijeke. To je jedan od tri istorijska srpska manastira u Dalmaciji, pored manastira Krke i Dragovića. Sagrađen je u vrijeme kralja Milutina, 1317. Predanje kaže da mu je postavljen monasi iz manastira kod današnje Bosanske Krupe pa je po tome i dobio ime. Evo već preko sedam vijekova burama i vjetrovima u podnožju velike planine na ponosno ima funkciju i svjedoći da je pravoslavni narod i već više od sedam vijekova obilježava prostore na kojima je živo gradeće ljepotani da o tome svjedoče.
U oazi, prirodnoj i duhovnoj, manastiru Krupa, kao istinski biser pravoslavne duhovnosti i dalje sabira preostalo stado Hristovo na ovim pustim krajevima dalmatinske Bukovice. Zaogrnuta Velebitom, u oazi koja razbija monotoniju krša, kao biljka u sred pustinje, svedoči da je Gospod živo, da Duh Njegov diše gdje hoće.
U starim dokumentima stoji da je prvi put obnavljan je u vrijeme cara Dušana, 1345. O tome svjedoče zapisi na svodu manastirske crkve. Srpski kraljevi Milutin, njegov grijeh Stefan Dečanski, kao i unuk Stefan Dušan, izdavali su manastiru darovnice u vidu zemljišta za izdržavanje, a kasnije su i Turci potvrđivali fermanima iz Istanbula. Manastir je darivala i mati Angelina, srpska despotica, negjde 1494. godine. U mletačko-turskim ratovima manastir Krupa je teško stradao u više navrata, a osobito 1502. i 1620. U 20. vijeku desilo se isto u dva navrata: 1941. i 1995.
Velika i temeljna popravka manastira izvršena je 1855. godine, i to uz pomoć Rusije, Srbije i Austrije. Austrijska vlada je uslovila obnovu zahtjeva da manastirski prozori moraju biti izvedeni u gotskom stilu.
Manastir Krupa čuva vrijedna duhovna i kulturna svjedočanstva, uprkos čestim pustošenjima u prošlosti. Šezdesetih godina 20. vijeka otkrivene su freske u manastirskoj crkvi i to one koje je 1622. Godine freskopisao hilandarski monah Georgije Mitrofanović , isti onaj inok koji je oslikao Hilandarsku trpezariju.
U Krupi su čuvane ikone italo-kritske škole, rad Jovana Apake. Čuva se i čestica moštiju Sv. Jeroteja. Tu je i kivot iz manastira Rmnja koji je donesen u Krupu u toku bosansko-hercegovačkog ustanka 1875. godine. Manastirka riznica čuvala je i tri antiminsa: jedan je jerusalimskog patrijarha Teodosija, drugi patrijarha Arsenija IV Šakabente iz 1743. i treći je tzv. Krupski iz 1739. godine.
U manastirskom arhivu čuvana su i 22 turska fermana, od kojih je zanimljiv onaj koji se odnosi na zaštitu manastira Krke, izdao ga turski sultan Mustafa II.
Brojne bogoslužbene knjige, utari i druge vrijednosti, za manastir je pribavio krupski arhimandrit, veliki putnik i značajan srpski pisac Gerasim Zelić. Inače, manastir Krupa je prihvaćen brojne velikane srpske knjižnjvnosti. U njemu je izvjesno vrijeme boravka i Dositej Obradović. Simo Matavulj je u manastiru boravio četiri godine i, prema sopstvenom iskazu tu naučio skrivene ljepote srpskog jezika. I danas kada je oko njega malo i premalo vijernika na ponosno stoji i tihuje čekajući valjda da mu se vijernika namnoži pa da se obože i slože i onako ko nekada davno žive i gospodu se raduju.
