Srpska pravoslavna crkva danas, 9. avgusta po novom kalendaru, proslavlja praznik posvećen Svetom velikomučeniku Pantelejmonu.
Vjeruje se da su njegove mošti, čiji se veći dio čuva u Hilandaru, čudotvorne kao i njegova ikona.
Sveti Pantelejmon je među Srbima izuzetno poštovan, a neke porodice proslavljaju današnji praznik kao svoju Krsnu slavu.
Sveti Pantelejmon je rođen u uglednoj i bogatoj porodici koja je živjela u Nikomidiji, gradu u Maloj Aziji. Njegov otac Evstrogije bio je neznabožac, a majka Evula, hrišćanka. Rano je ostao bez majke, pa brigu o njegovom vaspitanju preuzima otac. Pantelejmon je bio neobično lijep, dobar, sjajan učenik, sa posebnim darom za medicinske nauke, a iznad svega milostivog i dobrog srca.
Ime Pantelejmon, koje znači svemilostivi, zaista mu je u potpunosti odgovaralo. Medicinu je učio kod najčuvenijeg ljekara tog doba, Efrosina, koji je bio i dvorski ljekar.
Prilikom posjeta dvoru, Efrosin je sa sobom stalno vodio i najdarovitijeg i najboljeg učenika, Pantelejmona. Pantelejmon je svakoga dana prolazio pored kuće Ermolaja, starog hrišćanskog sveštenika. U srcu mladog ljekara živelo je sjećanje na vjeru njegove majke, pa se zbližio sa sveštenikom, Ermolajem koji ga je utvrdio u vjeri, a zatim i krstio.
Pored ljekarske vještine, koju je stekao učenjem, Pantelejmonu je bio dat i dar iscjeljenja molitvom. Izliječio je slijepog čovjeka. Svi ljekari su govorili da za njegove oči nema spasa. Pantelejmon je slijepca izlečio imenom Hristovim.
Јednom mu je očajna majka donijela dijete koje je ujela zmija otrovnica. Prizvao je Boga u pomoć i izliječio dijete, spasivši ga od sigurne smrti.
Kad mu je umro otac, Pantelejmon je rasprodao imanje i sirotima i ubogima podijelio milostinju. Živio je skromno, a sve koji su mu se obraćali za pomoć, liječio je potpuno besplatno. Pred carem je izliječio i čovjeka koji je dugo bolovao što je mnoge neznabošce privuklo hrišćanstvu. Car je Svetog Pantelejmona stavio na muke, ali mu se Gospod javljao nekoliko puta i iscjeljivao ga.
Na kraju, na gubilištu, Sveti Pantelejmon je kleknuo i počeo da se moli. Dželat ga udari mačem po vratu, ali mač se odbi i polomi. Nije mogao da mu posiječe glavu dok se Sveti Pantelejmon nije pomolio i sam rekao da sad mogu da ga posijeku. Stradao je 304. godine.
BRAT SVETOG ILIJE, EVO KAKVA SU VJEROVANJA I OBIČAJI
Narod vjeruje da je sveti Pantelija brat svetog Ilije. Ako planirate započinjanje nekog posla, danas je pravi dan za to. Veruje se da će svaki rad sveti Pantelija blagosiljati i učiniti uspješnim, a valja se da se danas krene i na veliki put.
U Srbiji mali broj ljudi ovog slavi svetog Panteliju kao krsnu slavu. Ako se danas dva nepoznata čovjeka sretnu u crkvi sa slavskim kolačem u rukama, trebalo bi da se izljube i čestitaju jedan drugom slavu, jer se veruje da su sigurno rod.
Spada u ognjene svece, kao i Sveti Ilija i Ognjena Marija. Zato na današnji dan nije dobro raditi u poljima, oko klasja… “Gromom bije gromovnik Ilija, vatrom pali Ognjena Marija, potpiruje Sveti Pantelija”.
