Godina na izmaku iznjedrila je brojna i burna dešavanja, što svakako čini ovu godinu drugačijom od mnogih prethodnih. Godinu 2020. biće teško zaboraviti, iako mnogi od nas najradije žele da je zaborave.
Pandemija koronavirusa na globalnom nivou definitvno je obilježila 2020. godinu. Pored toga desilo se još značajnih događaja na svjetskom nivou.
Krenimo hronološki sa sumiranjem ove posebne godine sa negativnim predznakom.
PANDEMIJA VIRUSA COVID-19
Zapravo uvod u pandemiju desio se u decembru 2019. godine u Kini u pokrajini Vuhan kada su zabilježeni prvi slučajevi pacijenata oboljelih od COVID-a 19, do tada nepoznatog virusa, a ispoljavali su se kao infekcije nalik upali pluća. Kao krivac je označena morska hrana i pijaca na kojoj se prodaju životinje u Vuhanu.
Mnogi od nas nisu ni slutili da će se taj virusni zlotvor iz daleke Kine proširiti na čitav svijet i u samu Bosnu i Hercegovinu i dovesti do globalne pandemije što će dalje prouzrokovati ogromne posljedice po živote i zdravlje ljudi, kao i na privrede država, putovanja, te ljudske odnose i mentalno zdravlje.
Kako se koronavirus širio kroz našu planetu, došla je i faza izolacije. Svijet je potpuno stao na nekoliko mjeseci. Hiljade i hiljade zaraženih u državama širom svijeta, veliki broj umrlih, prouzrokovalo je da se mnoge države opredjele za strategiju izolacije i zatvaranje svojih granica. Izolacija je značila i zatvaranje javnih ustanova, fabrika, ugostiteljskih objekata, uvođenje policijskog časa.
Situacija je izgledala nadrealno, poput nekog apokaliptičnog filma, ili noćne more gdje su mnogi od nas čekali da se probudimo iz tog užasnog košmara. Međutim bila je to naša nova realnost.
Tokom prvog talasa koronavirusa u Evropi su najteže bile pogođene Italija, Španija i Francuska sa velikim brojem zaraženih i umrlih. Situacija je bila veoma kritična i u Sjedinjenim Američkim Državama, posebno u Njujorku.
Tokom ljetnog perioda stvari su se polako vraćale u normalu, ali sa dolaskom jeseni došao je i drugi talas koronavirusa. Preventivne mjere u mnogim državama širom svijeta su opet pojačane. Međutim nisu sve države vodile izolacionu politiku, a jedna od tih izuzetaka jeste Švedska. Ova skandinavska država se vodila idejom “imuniteta krda” i nije imala restriktivne mjere tokom prvog talasa koronavirusa. Nakon povećanog broja žrtava tokom jeseni, uvela je oštrije preventivne mjere, ali opet ne tako oštre kao druge evropske države.
Pojavili su se testovi koji su bili neophodni za ulazak u brojne države. Na scenu su stupile i vakcine protiv COVID-a 19.
Zbog pandemije koronavirusa prvi put u istoriji je otkazan Eurosong koji je prvi put održan davne 1956. godine. Doduše, mogli su se pročitati mnogobrojni komentari na portalima i društvenim mrežama kako je otkazivanje Eurosonga jedna od pozitivnih strana koronavirusa, usljed toga što se po ocjenama mnogih ovo takmičenje petvorilo u paradu kiča i šunda.
– Kao pozitivna posljedica COVID-a 19 može se navesti smanjenje zagađenja vazduha zbog privremenog prestanka rada određenih proizvodnih pogona. Gradovi su se bar na kratko oslobodili smoga. Stanovnici Pundžaba na sjeveru Indije mogli su da vide vrhove Himalaja udaljene više od 200 km, prvi put nakon 30 godina.
SMRT KOŠARKAŠKE LEGENDE KOBIJA BRAJANTA
Te nedjelje 27. januara svijetom je odjekunula vijest o helikopterskoj nesreći u Kaliforniji u kojoj su živote izgubili legendarni košarkaš i njegova 13-godišnja ćerka Đijana.
Vijest o tragediji i iznenadnoj smrti čuvenog košarkaša i njegove kćerke ostavila je mnoge u šoku. Poznate ličnosti širom svijeta ostavljali su brojne komentare na društvenim mrežama odajući posljedni pozdrav Kobiju.
U čast tragično nastradalom košarkašu u Gradišci je oslikan najveći mural u Evropi posvećen Kobiju Brajantu. Inicijativu za izradu najvećeg murala sa posvetom ‘Crnoj mambi’ pokrenula je neformalna grupa građana ”Košarkaši Gradiška”. Mural je oslikao Deni Božić iz Doboja, a impresivnih je dimenzija 12×6 metara. Mural je osvanuo na Osnovnoj školi ”Danilo Borković” u junu 2020. godine.
ZEMLJOTRES U ZAGREBU
Tlo u Hrvatskoj je ove godine više puta podrhtavalo, a prvi u seriji zemljotresa dogodio se na oko 10 km sjeverno od Zagreba u jutarnjim satima.
Zemljotres je bio jačine 7 stepeni po Merkalijevoj skali, što ga svrstava u jače zemljotrese, a svakako je to bio najjači potres u Zagrebu, od velikog zemljotresa iz 1880. godine.
Zemljotres je prouzrokovao oštećenja velikog broja privatnih kuća i ostavio ljude bez svojih domova. Ukupno je bilo 26 povrijeđenih, od toga 18 sa težim povredama, a nažalost djevojčica starosti 15 godina je preminula.
Kako je izgledalo podrhtavanje tla u Zagrebu možete vidjeti u videu ispod.
OTKAZIVANJE OLIMPIJSKIH IGARA I VIMBLDONA
Globalna pandemija koronavirusa dovela je i do otkazivanja brojnih sportskih dešavanja. Fudbalska prvenstva su prestala, da bi se početkom ljeta odigrale završnice prvenstava bez publike i u novim formatima. Najpopularnije fudbalsko takmičenje Liga šampiona se odigralo po prvi put u turnirskom formatu.
Međutim, najznačajniji sportski događaj u vidu Olimpijskih igara u Tokiju je otkazan. Otkazano je i Evropsko prvenstvo u fudbalu koje se 2020. godine trebalo po prvi put održati u 12 evropskih zemalja.
Velike promjene su se desile i na teniskim terenima. Najprestižniji teniski turnir na svijetu Vimbldon s dugom tradicijom koji se održava u Londonu je takođe otkazan. Drugi po redu Grand Slam, Rolan Garos je održan, ali ne u standardnom terminu u maju, nego u oktobru tako da je bio na rasporedu neposredno pred US Open.
UBISTVO DŽORDŽA FLOJDA I BLACK LIVES MATTER
U Americi se 25. maja u Minesoti dogodilo ubistvo četrdesetšestogodišnjeg Afroamerikanca Džordža Flojda usred nasilnog hapšenja. Hapšenje je izvršeno nakon što je Flojd optužen da je u prodavnici koristio krivotvoreni račun u iznosu od 20 dolara. U akciji hapšenja učestvovala su četiri policajca, koji su izjavili da se Flojd fizički opirao privođenju, ali ulične nadzorne kamere nisu zabilježile Flojdovo opiranje, a prema video snimcima koji su zabilježili prolaznici svojim telefonima vidjela se akcija hapšenja.
Nakon što je uhapšen, Flojd se našao na podu sa lisicama na rukama i licem okrenutim nadole na gradskoj ulici kada je policajac Derek Čovin sa svojim koljenom pritisnuo njegov vrat sa desne strane i držao ga u tom polužaju ukupno 8 minuta i 46 sekundi, što je dovelo do smrti Flojda. Tokom tih 8 minuta i 46 sekundi, policajac Čovin je govorio Flojdu da ustane i uđe u policijska kola, dok mu je istovremeno držao koljeno na vratu. Flojd je više puta ponovio da ne može disati, neposredno prije smrti čulo se da je izustio riječi: “Molim vas”, “Mama” i “Nemojte me ubiti”.
Flojdova porodica je angažovala nezavisnu privatnu autopsiju, pri čemu je utvrđeno da je uzrok Flojdove smrti asfiksija, pošto kompresija vrata ograničava dotok krvi i kiseonika u mozak, dok kompresija prijedjela leđa ograničava disanje.
Na zahtjev mineapoliske policije, pored lokalnog Biroa za kriminalna djela, angažovan je i FBI. Tadašnji američki predsjednik Donald Tramp je uputio zahtjev da FBI i Ministarstvo pravde ispitaju slučaj smrti Džordža Flojda.
Sva četiri policajca su otpuštena istog dana kada se incident dogodio.
Ovaj incident je prouzrokovao seriju protesta u američkim gradovima i stvaranje pokreta #BlackLivesMatter koji se proširio i na druge kontinente. Tako su i u mnogim evropskim gradovima održani protesti između ostalog u Minhenu, Dortmundu, Barseloni i Parizu.
PARLAMENTARNI IZBORI U SRBIJI I POBJEDA SNS-a
Bila je ovo godina održavanja predsjedničkih izbora u SAD-u, lokalnih izbora u BiH, ali i godina održavanja parlamentarnih izbora u Srbiji. Izbori su održani 21. juna 2020. godine. Period prije raspisivanja izbora su obilježili građanski protesti koji su doveli do promjena na opozicionom djelu spektra.
Rezultati izbora nisu donijeli ništa novo. Koalicija predvođena Srpskom naprednom strankom osvojila je jednu od najvećih parlamentarnih većina u Evropi. Koaliciju čine: Socijaldemokratska partija Srbije, Partija ujedinjenih penzionera Srbije, Pokret socijalista, Srpski pokret obnove, Srpska narodna partija i Pokret snaga Srbije.
RAT U NAGORNO-KARABAHU
Kraj septembra 2020. godine donio je i oružani sukob između Jermenije i Azerbejdžana. U pitanju je obnovljeni sukob oko teritorije Nagorno-Karabah, oko koje se spore nekoliko decenija. Rat je završen 10. novembra uz posredovanje Rusije.
Tačan broj žrtava u ratu nije saopšten, međutim ruski predsjednik Vladimir Putin je saopštio da je život izgubilo oko 5.000 vojnika na obe strane, kao i nekoliko stotina civila.
Mirovni sporazum, kojim je okončan ovaj oružani sukob, nalaže da Azerbejdžan zadrži područja u Nagorno-Karabahu koja je zauzeo tokom sukoba.
Nastalo je slavlje u Bakuu, glavnom gradu Azerbejdžana, dok se Jermenijom proširio bijes. Ova teritorija je većinom naseljena Jermenima, ali Azerbejdžan smatra ovu oblast dijelom države. Još 1991. godinu su vlasti Nagorno-Karabaha proglasile nezavisnost, međutim veoma malo zemalja je priznalo tu odluku.
Ovaj sukob datira još iz vremena kada su se obe države nalazile u sastavu SSSR-a. Prethodno su krajem 1980-ih i početkom 1990-ih ratovali šest godina uz 30.000 žrtava na obe strane.
AMERIČKI IZBORI I PORAZ DONALDA TRAMPA
U Americi su ove godine 03. novembra održani 59. po redu izbori za predsjednika. Kandidati su bili tadašnji predsjednik Donald Tramp iz reda republikanaca koji je izabran 2016. godine za predsjednika. Njegov protivnik bio je Džo Bajden iz reda demokrata.
Kao pobjednik iz predsjedničke trke je izašao Džo Bajden koji će biti inaugurisan 20. januara 2021. godine.
Stanovništvo u BiH pomno je pratilo izborna dešavanja u Americi, a građani su se podijeli u tabore za i protiv Trampa.
Demokrate su se vratile na čelo države, a Tramp i prva dama Melanija se opraštaju od Bijele kuće.
ODLAZAK FUDBALSKOG KRALJA DIJEGA MARADONE NA VJEČNI POČINAK
25. novembar će za mnoge ostati najtužniji fudbalski dan, jer je prema mnogim procjenama i anketama zauvijek otišao najbolji fudbaler svih vremena, Dijego Maradona, kako su ga zvali od milja “Mali Zeleni”, fudbalski mag, nizak rastom igrao je kao da nije sa ove planete.
Opravdano se može konstatovati da ne postiji osoba na ovozemaljskoj kugli koja nije čula za Maradonu. Mnogima omiljeni fudbaler, ne samo zbog svog fudbalskog umijeća i magije koju je donosio na teren, već i zbog njegove ličnosti. Potekao je iz siromašne porodice u Argentini, ali slava i bogatstvo nisu uticali da postane bahat. Međutim jesu uticali na probleme sa konzumiranjem opojnih nedozvoljenih supstanci, kao i na buran ljubavni život.
Bez obzira na probleme sa kokainskom zavisnošću, fudbalski ljubitelji će ga uvijek pamtiti po njegovim driblinzima i nestvarnim potezima, po uspjesima koje je donio Napoliju i postao kralj Napulja, te po Božijoj ruci kada je na Svjetskom fudbalskom prvenstvu davne 1986. godine kao kapiten odveo reprezentaciju Argentine na krov svijeta.
STUPANJE VAKCINE PROTIV KORONAVIRUSA NA SCENU
S dolaskom jeseni ponovo je došlo do pooštravanja preventivnih mjera u mnogim državama, a glavna vijest jeste pronalazak vakcina protiv koronavirusa. Na sceni je trenutno nekoliko vakcina. Rusi su razvili svoju vakcinu Sputnjik V. Kinezi su razvili svoju vakcinu Sinopharm. Američka kompanija Pfizer razvila je svoju vakcinu, a i Britanci su razvili svoju Oksfordsku vakcinu.
Vlasti BiH su uplatile novac za nabavku vakcina, ali još se ne zna kada će te vakcine stići u BiH, kao ni koje vakcine će stići.
NOVI I RAZORNIJI ZEMLJOTRES(I) U HRVATSKOJ
Nakon što se u martu dogodio zemljotres jačeg intenziteta u Zagrebu, krajem decembra 2020. godine dogodila se serija razornih zemljotresa sa epicentrom u Petrinji kod Siska na sjeverozapadu Hrvatske.
Prva serija zemljotresa se dogodila 28. decembra. U jutarnjim časovima desila su se dva zemljotresa, prvi jačine 5 stepeni po Rihteru, a drugi nešto slabiji. Stare i trošne zgrade i kuće pretrpjela su oštećenja.
Nažalost, bio je to uvod u još razorniju seriju potresa. Idući dan, 29. decembra nakon 12 časova dogodila su se dva jaka zemljotresa u razmaku od dva minuta, jačine 6,3 stepena po Rihteru. Bio je to zemljotres ogromnih razmjera koji je pričinio i ogromnu štetu u Petrinji i Sisku, ali je odnio i ljudske živote.
Kako je izgledao trenutak dešavanja potresa u Petrinji možete pogledati u videu ispod.
Zbog intenziteta, zemljotres se osjetio i u Bosni i Hercegovini. Prema procjenama Evropskog mediteranskog seizmološkog centra (EMSC) ovaj zemljotres je osjetilo 6 miliona ljudi. Dok je program opasnosti od potresa američkog Geološkog zavoda (USGS) procijenio da se potres u Hrvatskoj osjetio u još 11 država, tačnije u Bosni i Hercegovini, Češkoj, Njemačkoj, Mađarskoj, Italiji, Crnoj Gori, Rumuniji, Slovačkoj, Sloveniji, Srbiji i Austriji.
Idući dan, 30. decembra dogodila su se u jutarnjim časovima još tri jača zemljotresa. Magnitude potresa iznosile su 4,7, 4,8 i 3,9 prema Rihteru.
Međutim, nažalost tu nije bio kraj seriji zemljotresa u Petrinji, jer su se idužeg dana 31. decembra dogodio se u jutarnjim časovima još jedan zemljotres slabijeg intenziteta od 4,1 stepen Rihterove skale.
Godinu završavamo sa zemljotresima koji su uzdrmali region, te se nadamo da 2021. godina donosi bolja vremena.
